Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

1. Ik zie vaak dat de graafbak verplaatst wordt zonder deze te borgen
2. In bovenstaande situatie spreek ik mijn collega daar op aan
3. Ik stel de kraanmachinist altijd op hoogte dat ik in de buurt ben van zijn werkzaamheden.

Het los verplaatsen van een graafbak is onveilig en vanaf 1 september 2017 verboden.

Het los verplaatsen van graafbakken moet en kan veiliger. Dit is gebleken uit een onderzoek naar aanleiding van een tweetal dodelijke ongevallen die in het verleden hebben plaatsgevonden. Deze ongevallen vonden plaats buiten Heijmans. Eén van deze ongevallen staat onder het kopje risico's beschreven. De ondertekenaars van de "Governance Code Veiligheid in de Bouw", waar Heijmans actief lid van is, zijn van mening dat het verplaatsen van graafbakken veiliger kan. Dit voorschrift geldt voor alle medewerkers, inleners en onderaannemers van de ondertekenaars van de Governance Code die met graafmachines werken.

Wat is er gebeurd?

Dodelijk ongeval

Project: Ombouw N261 – Waalwijk-Tilburg. Arbeidsongeval: Met fataal gevolg. Datum: Donderdag 11 juni 2015. Locatie:  Taxandriaweg - Waalwijk

Het slachtoffer werkte in een greppel. Hierbij werd hij geassisteerd door een graafmachine. De machinist wilde, volgens zijn verklaring, het terrein voor de greppel afwerken. Een graafbak lag hiervoor in de weg. Aan de rechterkant van zijn machine was een fietspad. Daar wilde hij niet overheen draaien. De machinist heeft de graafbak opgepakt, heeft gekeken waar hij naar toe moest en waar zijn collega zich bevond, zwenkt rechtsom, kijkt nog een keer naar zijn bak en ziet op dat moment de bak vallen op de plaats waar zijn collega aan het werk is. De machinist heeft onmiddellijk alarm geslagen en zijn collega bevrijd. Ambulance en traumahelikopter waren snel ter plaatse. Helaas is de medewerker enige tijd later in het ziekenhuis overleden.

Wat zijn de oorzaken?

De bak heeft het slachtoffer geraakt door een combinatie van factoren:

• Het draaien van de machine om zijn as
• Het vallen van de graafbak
• De nabijheid van het slachtoffer op of onderaan het talud van de greppel.

De onveilige manier

• De graafbak verplaatsen met het mes in de oren van een andere graafbak (foto 1)
• Door de draaiende beweging van de kraan schuift de graafbak van het mes en valt op de grond (video fragment)
• Tijdens het rijden kunnen de oren door een onverwachte hobbel loskomen van het mes.

Risico: letsel toebrengen aan medewerkers die in de buurt zijn.

Door deze TOEN gangbare methode is de smalle bak losgekomen van de werkbak. Deze methode is dus onveilig en is niet meer toegestaan!

Veilige manieren van het verplaatsen van een graafbak

Het is onmogelijk om alle veilige manieren van het verplaatsen van graafbakken te beschrijven. Voor elk alternatief geldt: zorg er altijd voor dat het risico van het raken van personen door de bak niet optreedt door vallen of slingeren van bakken.

• Zorg er altijd voor dat de graafbak niet los wordt vervoerd/verplaatst. Zorg voor borging!

Voorbeelden van veilig verplaatsen van de graafbak:

• Verplaats een graafbak aan het (snel)wisselsysteem van de kraan (foto 4)
• Vervoer de graafbak over lange afstanden met behulp van een aanhangwagen. Fixeer de graafbak met spanbanden (foto 5)
• Zorg ervoor dat de graafbak zo dicht mogelijk bij de plek van gebruik wordt afgeleverd
• Plaats de bak gekanteld in de grote bak, zodat het zwaartepunt laag en stabiel is. Gebruik zonodig een sjorband
• Verplaats of wissel geen graafbak in de nabijheid van personen
• Voorkom dat personen worden geraakt door de bak (door vallen of slingeren van de bak). Pas je snelheid aan om slingeren te voorkomen. Dit betreft de situatie waarin de bak met hijsbanden aan de kraan is gefixeerd
• Zorg voor (oog) contact met je collega's in de nabijheid en vertel ze wat je gaat doen. ("Zie je mij, zie ik jou") Houd oogcontact met je collega('s)
• Als je in de nabijheid van een graafmachine werkt, wees je er dan van bewust dat er naast het draaibereik ook sprake kan zijn van valbereik!